Hajnówka uczy się od Alty. Wizyta studyjna u norweskiego partnera przyniosła wiele inspiracji Hajnówka Wita 24 września, 2022
Wizyta studyjna u norweskiego partnera w mieście Alta. Na pierwszym planie Żubr Pompik.

Hajnówka uczy się od Alty

Wizyta studyjna u norweskiego partnera przyniosła wiele inspiracji

Planowanie, partycypacja społeczna, dostępność, edukacja stawiająca na umiejętności praktyczne, dziedzictwo UNESCO jako marka turystyczna, atrakcyjna przestrzeń dla młodzieży. To najważniejsze kwestie, na które przedstawiciele Hajnówki zwrócili uwagę będąc w Alcie, a które mogą się przyczynić do znaczącej poprawy jakości życia mieszkańców.

Wizyta studyjna u norweskiego partnera w mieście Alta.
Wizyta studyjna u norweskiego partnera w mieście Alta. Gitara na tle popisanej ściany.

Poprawa jakości życia to wyrażenie-klucz. To cel, który nieustannie przyświeca władzom Alty. Wyraża się w ciągłej analizie potrzeb mieszkańców i dostosowywaniu do nich wszelkich działań miasta. To także jeden z celów projektu „Hajnówka OdNowa – Zielona Transformacja”, w ramach którego odbyła się wizyta studyjna. Hajnówka jest zaś w grupie miast-laureatów programu Rozwój Lokalny, którego zadaniem jest wsparcie średnich miast tracących swoje funkcje społeczno-gospodarcze. Do Norwegii pojechali przedstawiciele władz miasta oraz członkowie zespołu projektowego.

Tak różni, a jednak podobni

Hajnówka i Alta to partnerzy. Pozornie miasta te różnią się wszystkim. Funkcjonują w zupełnie innej rzeczywistości społeczno-gospodarczej, różni je też poziom rozwoju instytucjonalnego, dzieli duża odległość. Alta znajduje się na dalekiej północy Norwegii, około 2200 km od Hajnówki. Miasta te jednak nie bez powodu stały się partnerami w projekcie. Okazało się bowiem, że wiele je łączy. Cechami wspólnymi jest niewielka liczba mieszkańców, niezbyt atrakcyjne położenie geograficzne (z dala od dużych ośrodków miejskich), posiadanie obszarów cennych przyrodniczo i kulturowo (w Alcie odkryto rysunki naskalne sprzed kilku tysięcy lat, Hajnówka leży tuż przy Puszczy Białowieskiej; zarówno rysunki, jak i puszcza stanowią dziedzictwo UNESCO), braki w planowaniu przestrzennym (Alta jeszcze na początku lat 90. nie miała wyraźnego centrum miasta, co obecnie jest problemem Hajnówki).

Hajnówka i Alta to partnerzy. Pozornie miasta te różnią się wszystkim. Funkcjonują w zupełnie innej rzeczywistości społeczno-gospodarczej, różni je też poziom rozwoju instytucjonalnego, dzieli duża odległość. Alta znajduje się na dalekiej północy Norwegii, około 2200 km od Hajnówki. Miasta te jednak nie bez powodu stały się partnerami w projekcie. Okazało się bowiem, że wiele je łączy. Cechami wspólnymi jest niewielka liczba mieszkańców, niezbyt atrakcyjne położenie geograficzne (z dala od dużych ośrodków miejskich), posiadanie obszarów cennych przyrodniczo i kulturowo (w Alcie odkryto rysunki naskalne sprzed kilku tysięcy lat, Hajnówka leży tuż przy Puszczy Białowieskiej; zarówno rysunki, jak i puszcza stanowią dziedzictwo UNESCO), braki w planowaniu przestrzennym (Alta jeszcze na początku lat 90. nie miała wyraźnego centrum miasta, co obecnie jest problemem Hajnówki).

Wizyta studyjna u norweskiego partnera w mieście Alta. Na pierwszym planie Żubr Pompik.
Wizyta studyjna u norweskiego partnera w mieście Alta.
Planowanie pod kątem potrzeb mieszkańców

W trakcie wizyty w Norwegii przedstawiciele Hajnówki mieli okazję zobaczyć, jak funkcjonuje miejscowy urząd miasta, odwiedzili też m.in. kilka miejscowych szkół, muzeum, zobaczyli nowe centrum miasta czy ścieżkę turystyczną przebiegającą pomiędzy rysunkami naskalnymi.

Zaskoczyło nas, jak bardzo procedury legislacyjne w Norwegii oraz w Polsce są do siebie podobne. W wielu przypadkach okazywało się, że element wymaganych pozwoleń, konsultacji jest dokładnie taki sam. Dowodzi to, że procedury dotyczące przestrzeni miejskiej w sposób dość łatwy mogą być wykorzystane w działalności naszych urzędów.

członkowie zespołu projektowego z Hajnówki
Wizyta studyjna u norweskiego partnera w mieście Alta.

Spacerując po Alcie, zespół z Hajnówki miał okazję przyjrzeć się przestrzeni miejskiej. Jeszcze kilkadziesiąt lat temu miasto cechowało się rozproszoną zabudową i nie posiadało obszaru pełniącego funkcję centrum. Zaczęło się to zmieniać od lat 90., kiedy przeprowadzono pierwsze konkursy architektoniczne. Na uwagę zasługuje fakt, że przestrzeń miejska jest planowana ze znacznym wyprzedzeniem, zaś powstające plany są nieustannie dostosowywane do zmieniających się potrzeb mieszkańców.

Co ciekawe, projekty zagospodarowania miasta powstają we współpracy z Uniwersytetem Arktycznym zlokalizowanym z mieście. Uczelnia ta dysponuje pracownią modelowania 3D oraz pracownią VR, gdzie planowane kierunki rozwoju miasta, wstępne projekty architektoniczne nowo powstających budynków są „przenoszone” z wersji komputerowej do bardziej widocznej w formacie 3D lub rozszerzonej rzeczywistości.

W porównaniu z Polską znacznie większy nacisk kładzie się tutaj na partycypację społeczną, a ustalone wspólnie z mieszkańcami miasta plany rozwoju są konsekwentnie realizowane.

przedstawiciele Hajnówki

Skoro jesteśmy przy przestrzeni miejskiej, warto wspomnieć o dostępności miejsc publicznych dla osób o różnych potrzebach. Pewne rozwiązania są w Alcie na tyle zakorzenionym standardem, że wszyscy traktują je jak coś oczywistego. I tak w każdym budynku użyteczności publicznej znajduje się co najmniej jedna winda, drzwi są otwierane automatycznie, w każdym obiekcie dostępne są wózki dla osób z dysfunkcją kończyn dolnych, zaś wszystkie szkoły są całkowicie dostosowane do potrzeb uczniów z różnymi rodzajami niepełnosprawności.

Nie gramatyka, a mówienie, czyli praktyczny wymiar edukacji

Jeśli chodzi o szkoły, w Alcie jest ich całkiem sporo, samych szkół podstawowych jest aż 18 (niemal każde osiedle ma własną podstawówkę). Oprócz nich jest liceum, szkoła zawodowa i wspomniany uniwersytet. W nauczaniu podstawą są praktyczne umiejętności. Widać to choćby na przykładzie języka angielskiego. Do tego przedmiotu przykłada się tutaj dużą wagę, przede wszystkim jednak do mówienia. Gramatykę uczniowie poznają dopiero w ósmej klasie szkoły podstawowej. Z kolei w szkole zawodowej uczniowie już w drugiej klasie rozpoczynają praktyczną naukę zawodu i to bezpośrednio u przedsiębiorców, co często skutkuje zatrudnieniem po ukończeniu nauki.

Znajdujący się w Alcie Obiekt Światowego Dziedzictwa UNESCO jest jednym z fundamentów, na których opiera się tożsamość miasta. Elementy rytów naskalnych, czyli wizerunków ludzi i zwierząt, w sposób naturalny wykorzystywane są w przestrzeni miejskiej – nie tylko w aspekcie sprzedaży pamiątek. Pojawiają się w galerii handlowej, na znakach informacyjnych, w szyldach sklepów. Cała kultura powstała na bazie rysunków sprzed ośmiu tysięcy lat jest traktowana jako produkt lokalny i element tożsamości mieszkańców. To coś, co wyróżnia Altę spośród innych miast.

Wizyta studyjna u norweskiego partnera w mieście Alta. Pamiątki

Władze Alty stawiają na rozwój i dobro dzieci i młodzieży. To podejście w znacznym stopniu wpływa na atrakcyjność tego miasta – zauważa zespół z Hajnówki. – Funkcjonuje tutaj Huset – dom młodzieży. To kreatywna przestrzeń z zapleczem do tworzenia muzyki, aktywności teatralnej, filmowej, korzystania z e-sportu i skateparkiem. Młodzież odpowiedzialna jest za to, jak spędza czas, ale i za samo miejsce. Prawie każdy, kto tego chce, otrzymuje kartę-klucz do Huset na cały rok i codziennie może korzystać z oferty tego miejsca.

zespół z Hajnówki

Członkowie zespołu projektowego z Hajnówki uważają wizytę studyjną za niezwykle inspirującą. Z pewnością nie wszystkie rozwiązania uda się wprowadzić na poziomie samorządu, niektóre z nich np. dotyczące programu nauczania należą do kompetencji rządu. Jednak wiele działań związanych choćby z partycypacją czy uporządkowaniem przestrzeni miejskiej, łącznie z utworzeniem nowego centrum miasta, zawiera projekt „Hajnówka OdNowa – Zielona Transformacja”.

Napisz komentarz
Twój adres email nie zostanie opublikowany. Pola wymagane są oznaczone *
Skip to content